1
M.B.M. Bracke (2010) Zoelen van varkens en implicaties voor dierenwelzijn. Wageningen UR Livestock Research. Rapport 381. ISSN 1570 – 8616; p6.
Naast gangbare IKB-varkens (varkens die gefokt en geslacht worden volgens de minimale wettelijke normen), worden bij Westfort ook varkens geslacht voor de concepten KDV (Keten Duurzaam Varkensvlees) en KDV+ (Antibioticavrij Leven Garantie), EKO (biologisch varkensvlees) en Beter Leven (het keurmerk van de Dierenbescherming).43 Op gebied van dierenwelzijnsaspecten tijdens het slachtproces wijken de criteria van de diverse concepten niet of nauwelijks af van de standaard wetgeving. KDV, een samenwerking tussen slachterij Westfort, varkenshouders en retailers, onderscheidt zich door wat extra comfort in de wachthokken van het slachthuis, zoals vloerverwarming. De controle op de naleving van KDV criteria in het slachthuis gebeurt door de eigen QUESH-afdeling (Quality, Health, Safety and Environment) van Westfort.44 Antibioticavrij Leven Garantie of KDV+ is een premium keurmerk van KDV45 en beantwoordt op gebied van slachterij aan dezelfde normen als KDV. Varkensvlees van KDV wordt onder meer verkocht bij de supermarktketens COOP, MCD en POIESZ.46 Varkens voor KDV-varkensvlees worden uitsluitend geslacht bij Westfort.
Voor ‘Beter Leven’ varkensvlees werkt de Dierenbescherming samen met meerdere slachthuizen, waaronder Westfort. Beter Leven varkensvlees is te koop in diverse Nederlandse supermarkten (Albert Heijn, Jumbo, Lidl, Aldi…). De criteria van Beter Leven op gebied van de slachterij volgen grotendeels de wettelijke standaardnormen, aangevuld met o.a. een verbod op het gebruik van elektrische prikkelaars en een verbod om dieren afkomstig van verschillende transporten samen onder te brengen in een wachthok. Er worden geen Beter Leven certificaten uitgereikt aan slachterijen waar naast reguliere slacht ook onverdoofde (rituele) slachtingen plaats vinden (wat nooit van toepassing is op varkensslachterijen).47 Controles in het kader van het Beter Leven keurmerk worden uitgevoerd door Certificatie Instellingen die geaccrediteerd zijn door de Raad voor Accreditatie. Wanneer bij de controle geen afwijkingen zijn geconstateerd, wordt het Beter Leven certificaat afgegeven voor de duur van een jaar.48
Het EKO-keurmerk staat voor biologische productie, wat gecontroleerd wordt door Skal Biocontrole. In de regelgeving over biologische productie zijn geen criteria opgenomen met betrekking tot het slachtproces van dieren.49 Vlees van biologische varkens die geslacht worden bij Westfort in Ijsselstein, wordt verwerkt in Westforts biologische vleeswarenfabriek te Hedel (Deli Harmony). Deli Harmony brengt het bio-varkensvlees op de markt onder het consumentenmerk ‘St. Hendrick’50 wat te koop is bij onder meer supermarktketen Ekoplaza.51
De praktijken die in slachthuis Westfort undercover gefilmd werden beantwoorden niet aan het diervriendelijke imago dat keurmerken graag willen uitstralen. Varkens worden geslagen met opdrijfmiddelen of beetgepakt aan gevoelige lichaamsdelen zoals de oren. Het opgejaagd worden en de confrontatie met de onbekende omgeving van het slachthuis (die in niets lijkt op een natuurlijke omgeving waar varkens zich prettig voelen) veroorzaakt stress en angst. In wezen worden alle varkens in Westfort en in slachthuizen in het algemeen, op dezelfde wijze bedwelmd en geslacht, volgens methoden die vastgelegd zijn in VERORDENING (EG) Nr. 1099/2009 inzake de bescherming van dieren bij het doden. Het slachten van dieren voor vleesconsumptie gaat inherent gepaard gaat met dierenleed, ongeacht het keurmerk.
M.B.M. Bracke (2010) Zoelen van varkens en implicaties voor dierenwelzijn. Wageningen UR Livestock Research. Rapport 381. ISSN 1570 – 8616; p6.
Wageningen University & Research. Varkens - Genomische ontwikkeling. https://www.wur.nl/nl/artikel/Varkens-1.htm
Reimert, Inonge (2014) (Em)pathetic pigs? The impact of social interactions on welfare, health and productivity. PhD thesis, Wageningen University. ISBN: 978-94-6173-996-4.
P.Keller (2013). Vocalisatie bij het Varken. UGent Faculteit Diergeneeskunde; p6.
Marino & Colvin (2015). Thinking Pigs: A Comparative Review of Cognition, Emotion, and Personality in Sus domesticus. International Journal of comparativ psychology; p28.
M. Root-Bernstein (2019) Context-specific tool use by Sus cebifrons. Mammalian biology, volume 98. https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S1616504719300333
RDA. Natuurlijk gedrag van Varkens. Advies RDA 2006/5; p19-30.
Pork Information Gateway (2019) - Handling Pigs
Wageningen UR Livestock Research. Jaarrapportage onderzoek Animal Welfare Check Points 2013; p12.
NVWA 2018 - Nationaal plan voor veetransport bij extreme temperaturen 2018
Dierengezondheidszorg Vlaanderen 2019. Hoe bezorgt u varkens meer comfort bij hitte? https://www.dgz.be/nieuwsbericht/hoe-bezorgt-u-varkens-meer-comfort-bij-extreme-hitte
T. Grandin (1997). Assessment of Stress During Handling and Transport. Journal of Animal Science volume 75: 249-257.
F. Leenstra et al (2011). Ongerief bij rundvee, varkens, pluimvee, nertsen en paarden. Wageningen UR Livestock Research. Rapport 456. ISSN 1570 – 8616; p18.
Barington et al (2016). Gross and histopathological evaluation of human inflicted bruises in danish slaughter pigs. BMC Veterinary Research.
Wageningen UR Livestock Research. Eindrapport Animal Welfare Check Points 2014; p13.
VERORDENING (EG) Nr. 1099-2009 inzake de bescherming van dieren bij het doden.
https://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=OJ:L:2009:303:0001:0030:NL:PDF
Gerritzen en Reimert (2019). Verbeteren dierenwelzijn tijdens CO2 verdoven van slachtvarkens. Wageningen Livestock Research, Rapport 1181; p8.
N. Baudoin (2015) U Gent, Is er nog toekomst voor elektrische verdoving bij varkens en pluimvee; p9-10.
Gerritzen en Reimert (2019). Verbeteren dierenwelzijn tijdens CO2 verdoven van slachtvarkens. Wageningen Livestock Research, Rapport 1181; p19.
EFSA (2004) Welfare aspects of the main systems of stunning and killing the main commercial species of animals. The EFSA Journal 45; p101.
NRC 2011. Alsof die gewone slacht zo diervriendelijk is. https://www.nrc.nl/nieuws/2011/12/13/alsof-die-gewone-slacht-zo-diervriendelijk-is-12131267-a281856
Trouw 2009. Doet de pijnbestrijding pijn? https://www.trouw.nl/nieuws/doet-de-pijnbestrijding-pijn~bb88b287/?referer=https%3A%2F%2Fwww.google.com%2F
VERORDENING (EG) Nr. 1099-2009 inzake de bescherming van dieren bij het doden; Inleidende tekst punt 6. https://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=OJ:L:2009:303:0001:0030:NL:PDF
NVWA Toezicht op welzijn van hoefdieren en gekweekt wild in slachthuizen WLZVL-017+v1; p11-14.
VERORDENING (EG) Nr. 1099/2009 inzake de bescherming van dieren bij het doden (bijlage 1, hoofdstuk 1). https://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=OJ:L:2009:303:0001:0030:NL:PDF
Atkinson, S. (2016) Assessment of cattle and pig welfare at stunning in commercial abattoirs. Doctoral Thesis Swedish University of Agricultural Sciences, Uppsala; p38.
N. Baudoin (2015), U Gent. Is er nog toekomst voor elektrische verdoving bij varkens en pluimvee? (p 9-10)
RTL 2018. Dieren levend gekookt en gevild in Nederlandse slachthuizen. https://www.rtlz.nl/algemeen/artikel/4243686/dieren-levend-gekookt-en-gevild-nederlandse-slachthuizen
VERORDENING (EG) Nr. 1/2005 inzake de bescherming van dieren tijdens het vervoer; Bijlage I, hoofdstuk 1.
T. Geudeke. Kreupele varkens: infectie of iets anders? Varken 2016 https://edepot.wur.nl/402860
Osteochondrose verdient aandacht. Pig business 2016. https://edepot.wur.nl/370234
Praktische richtsnoeren voor het bepalen van de geschiktheid voor vervoer van varkens; p15.
Praktische richtsnoeren voor het bepalen van de geschiktheid voor vervoer van varkens; p27.
J.J. Zonderland et al (2011). Financiële consequenties van staartbijten bij Varkens. Wageningen UR Livestock Research. Rapport 543. ISSN 1570 – 8616; p14.
Praktische richtsnoeren voor het bepalen van de geschiktheid voor vervoer van varkens; p17
F. Bouwkamp. Prolapsen: uitstulpingen van einddarm, vagina, baarmoeder of blaas.
Praktische richtsnoeren voor het bepalen van de geschiktheid voor vervoer van varkens; p25.
A. Stinckens (2011). Aangeboren genetische afwijkingen bij biggen. KU Leuven.
Vion keuringsresultaten, eerste kwartaal 2019.
https://www.vion-transparantie.nl/keuringsresultaten/levende-keuring-bij-aankomst-in-de-slachterij/
RTL 2019, Dierenartsen NVWA laten export ernstig zieke dieren naar slachthuizen in België en Duitsland toe.
https://www.rtlnieuws.nl/nieuws/artikel/4742946/nvwa-dierenartsen-export-ernstig-zieke-dieren-toe
Westfort. Onderscheidend varkensvlees, concepten. https://westfort.nl/varkensvlees/
Criteria KDV. Huidig gepubliceerde versie, juli 2019
KDV introduceert antibioticavrij varkensvlees. Pig Business 2016. https://www.pigbusiness.nl/artikel/22725-kdv-introduceert-varkensvlees-met-antibioticavrij-leven-garantie/
Criteria Beter Leven. Slachterij varken, huidig gepubliceerde versie, geldig vanaf 2018.
Certificatie Beter leven. https://beterleven.dierenbescherming.nl/zakelijk/deelnemers/certificatie-instelling
Criteria biologisch vlees. https://www.skal.nl/veehouderij/