Grootschalige misleiding Beter Leven keurmerk, Ongehoord stapt naar Reclame Code Commissie

De Dierenbescherming heeft megastallen verboden voor het Beter Leven keurmerk. Het publieke standpunt van de Dierenbescherming over megastallen luidt dat:

“er door het hoge aantal dieren vaak minder aandacht aan het individuele dier besteed kan worden, met negatieve gevolgen voor het dierenwelzijn”

“er meer dieren 'at risk' zijn bij bijvoorbeeld een dierziekte-uitbraak, brand, uitgevallen ventilatie, vervuild diervoeder met ongewenste gevolgen voor de voedselveiligheid, of een ander incident/uitbraak”

“De Dierenbescherming streeft naar waarde door middel van kwaliteit, en niet door middel van kwantiteit. Schaalvergroting is daarmee niet wenselijk”

“De Dierenbescherming heeft Motivaction onderzoek laten doen naar de opvattingen van de Nederlandse bevolking en van haar eigen achterban. Daaruit blijkt grote weerzin tegen steeds grotere stallen en weinig tot geen vertrouwen dat dit goed zou zijn voor het dierenwelzijn. Megastallen tot Beter Leven toelaten zou dan ook een groot afbreukrisico vormen”10 aldus de Dierenbescherming.

Dierenbescherming werkt actief mee aan sjoemeltruc

Toch worden achter de schermen van het Beter Leven keurmerk megastallen, fysieke bedrijfslocaties waar zeer grote aantallen dieren worden gehouden, toegelaten via een administratieve truc. Door verschillende stalgebouwen van een dergelijke locatie bij de overheid te registreren onder aparte UBN’s (Uniek Bedrijfs Nummer) ontstaat op papier de illusie dat het om afzonderlijke, kleinere locaties gaat. Uit de omgevingsvergunningen blijkt nochtans dat de verschillende UBN’s onderdeel zijn van eenzelfde grootschalige locatie, maar de Dierenbescherming geeft aparte Beter Leven certificaten per UBN. In de criteria van het Beter Leven keurmerk werd in 2018 een aanpassing doorgevoerd, waardoor dieraantallen niet meer geteld moesten worden per bedrijfslocatie, maar per UBN.11

Het is de Dierenbescherming zelf die veehouders met megastallen adviseert om hun bedrijf administratief te splitsen. Dat onthulde leghennenhouder Eric Hubers (voormalig vakgroepvoorzitter Pluimveehouderij van LTO en huidige vicevoorzitter van de Europese pluimveewerkgroep Copa-Cogeca) in 2018 tijdens een veehouderijdebat aan de Universiteit Utrecht.

Hubers legde uit dat dierenwelzijnsverbeteringen in zijn bedrijf onvermijdelijk gepaard gingen met schaalvergroting omdat hij anders de investeringen niet terug kon verdienen. Hubers breidde uit tot 160.000 leghennen, terwijl het maximum aantal voor Beter leven op 120.000 ligt. Hubers verklapte dat “de Dierenbescherming hem de suggestie deed zijn bedrijf administratief te splitsen om zo toch de sterren te kunnen blijven voeren.”12

Varkens met abcessen en verlammingsverschijnselen in de Beter Leven megastal van Albers

In augustus 2024 onderzocht Ongehoord de Beter Leven megastal van varkensmester Albers. Het bedrijf heeft meerdere varkensstallen aan de Boekelsebaan 12 in Landhorst. Aan de overkant van de straat, op nummer 7, heeft Albers nog meer stallen. Volgens de omgevingsvergunning zijn de stalgebouwen aan weerszijden van de straat onderdeel van eenzelfde bedrijf, waar in totaal ruim 11. 400 varkens kunnen gehouden worden.13 Voor het Beter Leven keurmerk mogen varkenshouders maximum 7551 vleesvarkens houden op een locatie. Albers splitste zijn megastal administratief op in 2 kleinere bedrijfslocaties. De afdelingen aan weerszijden van de straat zijn geregistreerd onder verschillende UBN’s en hebben elk een eigen Beter Leven certificaat.

Ongehoord filmde in de megastal van Albers varkens die op beton- en roostervloeren in hun eigen uitwerpselen leven. Veel dieren hadden grote navelbreuken, of abcessen in de hals die veroorzaakt zijn door vaccinatienaalden. Enkele varkens hadden ernstige verlammingsverschijnselen.

De hokverrijking bestond uit een ketting met balletje en lege strokokers, wat niet voldoet aan de eisen van het keurmerk. Op haar Beter Leven website hecht de Dierenbescherming veel belang aan hokverrijking: varkens zijn intelligente dieren die grote nood aan afleiding hebben om verveling en frustratie te verminderen.14

In juni 2024 kwam Albers ook al in het nieuws met een stalbrand in een gedeelte van zijn megastal. Hierbij kwamen 500 varkens om het leven.15

Topje van ijsberg?

In 2021 filmde Ongehoord ernstig zieke en gewonde varkens in het 2 sterren bedrijf van Annechien ten Have (Beerta), boegbeeld van het Beter Leven keurmerk. Moedervarkens in de inseminatie- en kraamafdeling kregen geen geschikte hokverrijking. Ten Have hield in haar bedrijf 600 zeugen en 4.900 vleesvarkens. Voor het bepalen van de bedrijfsgrootte voor Beter Leven wegen zeugen zwaarder door dan vleesvarkens, de combinatie 600 zeugen en 4900 vleesvarkens is een megastal.16 Volgens de omgevingsvergunning vormden de zeugenstallen en vleesvarkensstallen van ten Have één gesloten varkensbedrijf, maar in de papieren werkelijkheid van het Beter Leven keurmerk ging het om 2 UBN’s met aparte Beter Leven certificaten. In 2023 brak er brand uit in de zeugenafdeling van ten Have waarbij honderden dieren om het leven kwamen.

In een varkensbedrijf van Martin Houben, een van Nederlands’ grootste varkensfokkers, filmde Ongehoord varkens met welzijnsproblemen en gedragsstoornissen. De strokokers in de hokken waren leeg. Houben houdt op deze locatie aan de Ysselsteynseweg (Ysselsteyn) 12.000 Beter Leven vleesvarkens, wat volgens de Dierenbescherming een megastal is. Op het terrein er net naast heeft Houben nog meer Beter Leven stallen met een ander UBN-nummer. Hier verblijven de Beter Leven moedervarkens die biggetjes werpen voor de eerste UBN. De zeugenstallen en de vleesvarkenstallen hebben elk een eigen Beter Leven certificaat.17

Hoeveel megastallen in totaal gecertificeerd zijn met het Beter Leven keurmerk is niet te achterhalen. De Dierenbescherming houdt het register met Beter Leven veehouderijen geheim, waardoor verder onderzoek onmogelijk gemaakt wordt.